1 April 2018

Een witte rouwauto, mooie woorden, een witte kist en wat muziek.

‘The end of the show, return to sender!’

Dat was het dan! Ik haat het!!

Inleiding

Rouwen om een dierbare bij diens overlijden is een ervaring die onlosmakelijk aan het leven verbonden is.

Vroeg of laat krijgen we als mens hier in ons bestaan mee te maken. Niet alleen het rouwen bij overlijden is een rouwproces, ook het beëindigen van relaties, vriendschappen, verandering van baan, verhuizen en zelfs de vergankelijkheid van ons ‘zelf’, het fysieke bestaan valt te bezien als zijnde een vorm van rouwen.

Na jaren van beschouwen, zowel bij mezelf als bij anderen, kwam ik tot het besef dat  ‘verandering’ in het leven datgene is, waar we angst voor hebben. Veel van onze beeldvormingen en patronen zijn ontstaan of gevormd door zintuigelijke waarnemingen, die we onderweg met onze ervaringen tijdens het leven opdoen.

Zo creëerde mijn ‘ik’, mijn geest, het beeld van mijn vader die een aantal jaren geleden na een kort ziekbed overleed.

Een rolmodel, waar ik me als kind veilig bij voelde en waarmee ik me volledig geïdentificeerd had. Later in mijn leven ontwikkelde dit zich meer naar een soort van vriendschap, zeker in de periode waarin we binnen onze ondernemingen samenwerkten.

De verschillende rolverdelingen, vulden de inhoud op van het beeld dat ik ‘mijn vader’ noem. De beeldvormer in ons voedt deze inhoud. Soms lopen we daarbij teleurstellingen op, bijvoorbeeld als de ander niet reageert, zoals je normaliter van deze persoon gewend bent.

Een teleurstelling kan het beeld dat je van een ander hebt verstoren en veel in je teweegbrengen.

De emoties en gevoelens die dan omhoog kunnen komen, zijn die van onveiligheid, waardoor je een gevoel van eenzaamheid ontwikkelt.

Je kunt boos of verdrietig raken, omdat je de ander niet meer begrijpt, of vindt dat diegene een rotstreek met je heeft uitgehaald.

Je voelt je in de steek gelaten, of zelfs verraden.

Er vindt dan een afscheiding plaats tussen jou en de ander.

Het beeld dat je van de ander hebt raakt uit balans, wat vervolgens jou weer uit balans kan brengen.

Je had je zo sterk geïdentificeerd met de ander dat het eigen zelfbeeld eraan vastgekoppeld is en er zelfs mee versmolten raakt.

In een mooi moment met elkaar spreek je van een echte oprechte verbinding. In een moment van teleurstelling en onbegrip is de ander iemand die je vertrouwen heeft beschaamd heeft.

Ons zelfbeeld is gekoppeld áán en uit balans te brengen dóór iemand anders. Mijn vader heeft mij weleens verdriet gedaan, door een bepaalde keuze te maken in zijn leven.

Niet om mij bewust pijn te doen, maar door randzaken die hem noodzaakten een keuze te maken en te kiezen voor zichzelf.

Hierdoor kwam er een scheur in onze relatie, het zorgde een tijdje voor een bepaalde bekoeling.

We waren geen grote praters, dus werden ongemakkelijkheden niet goed uitgesproken. Later heb ik begrepen dat hij er net zo mee zat als ik, maar hij kon niet anders.

Waarschijnlijk had ik net zo gereageerd als hij, wanneer ik in zijn schoenen had gestaan, maar ik was echt diep teleurgesteld in hem en werd misselijk van de gedachten, emoties en gevoelens die ik hierdoor kreeg. Mijn grote held had mij pijn gedaan.

Hij had me in de steek gelaten. Wat ik later zou beschrijven als de ‘vadermoord’. Het is juist deze teleurstelling die ons beiden in staat heeft gesteld, om een verdieping te ervaren in onze band.

Het kindbeeld dat ik van hem had stortte in, het crashte, waardoor het beeld dat ik van hem had veranderde.

Deze verandering, aanpassing was heftig en pijnlijk, maar noodzakelijk. Mijn beeld over hem was simpelweg niet realistisch.

Ik dacht dat ik wel wist wie hij was, beter dan hij zichzelf kende.

In de levensfase waar ik mij destijds in bevond, klopte het beeld over ons niet meer, zowel hij als ik hadden onze verantwoordelijkheden te nemen in het leven. Ik kon me niet meer verschuilen achter mijn vader en moest het nu zelf doen.

Toen ik mijn eigen verantwoordelijkheid oppakte en we weer beter contact kregen, zag ik een heel andere man. In mijn ‘ik’ van een jaar of negen zal hij altijd mijn held blijven, terwijl mijn ‘ik’ van veertig jaar volwassen is geworden.

Ik weet dat het niet gezond is, om op iemand te leunen die, als het even tegenzit, het voor je op mag knappen.

Het verlies, het gemis, het mee-sterven, het elkaar nooit meer kunnen aankijken en vasthouden, het leren omgaan met die intense leegte, het hartverscheurende verdriet en de uiteindelijke aanvaarding, horen allemaal bij het proces dat we ‘het rouwproces’ noemen. De verschillende fragmenten uit het ‘Dagboek aan mijn overleden vader’, omschrijft dit proces.

Verschillende stadia aan emoties en gemoedstoestanden, komen gaandeweg voorbij, maar ook dat het proces op een bepaald punt leeg lijkt te zijn. Natuurlijk blijven we als mens een dierbare missen, maar de hartverscheurende pijn transformeert zich naar compassie en liefde. Het mag er dan gewoon zijn, zonder dat het je verteert.   

Lang heb ik getwijfeld, om in het beschrijven van het rouwproces, het voorbeeld van mijn eigen persoonlijke leven op te nemen in dit boek. Na het overlijden van mijn vader ben ik een dagboek bij gaan houden en zag ik na het teruglezen de verschillende fases van het verloop van het rouwproces.

Het zou zonde zijn, om dit niet te gebruiken, al zou maar één persoon hierin wat rust en troost kunnen vinden.

Ik heb de meest relevante stukken samengevoegd en getracht er een geheel van te maken. Het zijn op zichzelf staande anekdotes die een bepaalde emotie en fase belichten tijdens het proces.

Een rouwproces kent veelal vijf fases, al hoeft niet iedereen alle fases te doorleven. Ook is er op de eerste twee fases na, niet echt een vaste volgorde in het doorlopen van de verschillende fases, soms overlappen zij elkaar. Een exacte wetenschap over hoe een rouwproces precies verloopt is er niet.

Wel is getracht, zo beeldend mogelijk de verschillende gedachten, emoties en gevoelstoestanden te omschrijven.

Sommige anekdotes van dergelijke omschrijvingen zullen herkenning teweegbrengen, terwijl andere wat meer in zullen spelen op het onderbewuste. Je kunt het boekje achter elkaar lezen, maar ook af en toe eens oppakken en openslaan, om willekeurig een stukje te lezen. Het verlies van een dierbare is één van de zwaarste rouwprocessen en het is hierom dat ik dit als rode draad gepakt heb, maar ook andere vormen van rouwprocessen worden belicht.

 Ik draag dit boek op aan mijn vader, alsof we nog één keer samen hebben mogen werken. Hoe uitdagend het leven soms ook mag zijn, ik wil u als lezer veel inzichten wensen en mijn dank uitbrengen aan iedereen die meegewerkt heeft aan dit boek.

Het intense gemis

De mist versluiert het landschap op deze vroege kille morgen.

Het belooft weer zo’n vaal-trieste dag te worden, zonder enige vorm van vreugde. Het mystieke beeld van de natuur stemt mij weemoedig. De levensleegheid die diep in mijn wezen aanwezig is, wordt gevoed door dit sombere beeld.

Ze bedekt met haar grijstinten wat ik zo graag aanschouw, de verschillende groentinten van het gras en de bomen, de witte wolken die als watten het blauw van de hemel accentueren.

Nee…, deze sluier laat mij feilloos voelen dat zonder jou de lol er wel vanaf is. Mijn tranen zijn bevroren geraakt en een deel van mij is die bewuste nacht mee gestorven.

Deze intense leegte lijkt geen bodem te hebben. Het was gisteren dat er iets grappigs voorviel, waarbij een impuls mij de telefoon deed pakken en jouw nummer liet bellen. Met een schok kwam de absurde realiteit binnen denderen. Shit, je bent er niet meer!

Als de mist wat begint op te trekken en de toppen van de bomen langzaam zichtbaar worden, lijkt het of de wereld aan het ontwaken is. De vogels vliegen af en aan, om  te eten van het voer dat op de voedertafel ligt. Het zijn de eksters die de eerste keus blijken te hebben. Daarna de duiven die zich, na zich tegoed te hebben gedaan, nog een tukkie doen op het hek.

De mussen en de koolmeesjes zijn als laatste aan de beurt.

De leegte in mij trekt weg, net als de mist. Wat lijkt het er allemaal onschuldig aan toe te gaan daarbuiten, maar wat kan de natuur voor ons als denkend wezen soms wreed zijn.

De rauwheid die mij ten deel is gevallen, sinds jij bent heen gegaan en die ik getracht heb te verdoezelen. Ik zocht het buiten mijzelf en in ontroostbare momenten verdoofde ik mijzelf met alcohol, maar de mist daarbuiten, waar ik nu naar kijk, die mist zit in mijn hoofd.

De natuur weerspiegelt mijn gevoel feilloos.

Alles daarbuiten lijkt gewoon door te gaan, terwijl ik blijf staan en niet meer weet hoe ik zonder jou verder moet.

Zal ik je nummer verwijderen, zal ik….? Nee, dat zou voelen alsof ik je los laat. Laat me niet alleen!

Auteur Ronald Rhijnsburger